Plac Litewski to jedno z ulubionych miejsc lublinian. W lecie miejsce przy fontannach idealnie nadaje się do spędzenia spokojnych chwil z książką, czy rozmów ze znajomymi, a rozległa przestrzeń wokół sprzyja spacerom i jeździe na rolkach. Nie każdy jednak wie, że właśnie przy placu Litewskim znajdują się wydziały Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Przyciągają nie tylko wyjątkową architekturą, ale także historią. Jednym z nich jest Wydział Politologii, który mieści się w dawnym Pałacu Lubomirskich.
Budowa dworu
Budowa pałacu rozpoczyna się w XVI w. Dwór stworzony w barokowym stylu, w późniejszym okresie przebudowany, by nawiązywać stylem do klasycyzmu, początkowo należy do rodziny Firlejów. Później przechodzi do rąk Ostrogskich, a następnie, w posiadanie Lubomirskich. Pozostaje w rękach rodu, aż pod koniec XVII w., kiedy to zostaje przebudowany.
Gdy w 1727 roku, pałac staje się własnością Pawła Karola Sanguszki, budowla zaczyna być zaniedbywana. W 1769 roku ulega zniszczeniu z powodu pożaru Krakowskiego Przedmieścia. Po kolejnych zmianach, w tym okresie, gdy posiadłość należy do rodziny Szeptyckich, burmistrz Beniamin Finke, przekazuje ją rządowi. Początkowo zostaje przeznaczona na lazaret, potem, decyzją namiestnika Królestwa Polskiego, gen. Zajączka, na siedzibę Komisji Województwa Lubelskiego.
Rząd lubelski
W czasie zaborów mieści się w niej siedziba rosyjskiego, a następnie austriackiego generała-gubernatora. W roku 1918, w nocy z 6 na 7 listopada, w pałacu utworzony zostaje Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej– znany również jako rząd Ignacego Daszyńskiego, lub rząd lubelski. To wydarzenie po dziś dzień upamiętnia tablica umieszczona przy głównym wejściu do budynku. Od 1918 roku w pałacu znajduje się siedziba Dowództwa Okręgu Garnizonu, a także dowództwo Okręgu Korpusu Nr II.
Po II wojnie światowej Pałac Lubomirskich zostaje przekazany Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej.
Tworzenie się wydziału
Rok 1964. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej istnieje już przeszło od dwudziestu lat, został powołany jako piąta uczelnia w Polsce, początkowo wyłącznie z czterema wydziałami. W kolejnych latach pojawiają się kolejne, utworzone zostaje również Studium Nauk Politycznych UMCS. Rektorem jest wówczas prof. dr hab. Grzegorz Leopold Seilder. W 1975 roku Studium Nauk Politycznych przekształca się w Międzyuczelniany Instytut Nauk Politycznych.
W 1980 roku uczelnia uzyskuje zgodę na prowadzenie pięcioletnich studiów magisterskich dziennych, a dziesięć lat później, również zaocznych, w zakresie nauk politycznych. 8 lipca 1991 roku zostaje podjęta decyzja o zmianie nazwy na Instytut Nauk Politycznych.
Kolejne lata przynoszą wiele pozytywnych zmian. UMCS rozwija się na tyle dobrze, że jego pozycja się umacnia, a Rada zaczyna starać się o zmianę Instytutu w Wydział Politologii. Udaje się to 20 stycznia 1993 roku i już miesiąc później, odbywa się pierwsze posiedzenie Rady Wydziału. Ma ono miejsce w sali im. Ignacego Daszyńskiego w budynku wydziału znajdującym się przy placu Litewskim 3. Pierwszym dziekanem zostaje wówczas aktualny dyrektor Instytutu prof. dr hab. Jan Jachymek.
Co dalej?
Niedawno Pałac Lubomirskich, podobnie jak zlokalizowany obok, budynek dawnego Rządu Gubernialnego, został wystawiony przez UMCS na sprzedaż. Pod koniec 2017 roku uczelnia sprzedała siedzibę Wydziału Politologii za ponad 10,7 mln. Na jej miejscu ma niebawem powstać Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. Do tego czasu budynek nadal będzie do dyspozycji UMCS.
