Idea zapisywania swojej ostatniej woli wciąż jest bardziej popularna na zachodzie niż u nas. Jednak coraz częściej szukamy sposobów, by zadbać o swój majątek nawet po śmierci.
Kto może sporządzić testament?
Każda osoba pełnoletnia posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Dodatkowo w chwili spisywania dokumentu osoba musi mieć świadomość i swobodę podejmowanych decyzji. Oznacza to, że testament napisany pod wpływem działania leków psychoaktywnych, alkoholu lub nacisków ze strony osoby trzeciej jest nieważny. Wymagane jest osobiste sporządzenie testamentu, w którym rozporządzać można prawami jedynie do swojego majątku. Kodeks cywilny nie przewiduje możliwości spisania testamentu wspólnie z drugą osobą, np. współmałżonkiem. Należy pamiętać również, że testament wchodzi w życie z chwilą śmierci testora (spadkodawcy) i nie pociąga żadnych czynności za jego życia.
Co musi znaleźć się w testamencie
- Pełna data i miejsce spisania dokumentu. Dzięki temu będzie możliwe łatwe ustalenie najnowszej wersji testamentu (jeżeli jest ich kilka). A w przypadku, gdy dana osoba zostanie ubezwłasnowolniona po spisaniu swojej woli, zapisana data zagwarantuje ważność testamentu.
- Tytuł pisma „Testament”.
- Wyraźne wskazanie spadkobierców. Niekiedy wystarczy zapis „mojej ukochanej córce Katarzynie”, jednak jeżeli jest to możliwe warto podać datę i miejsce urodzenia oraz pesel osób dziedziczących.
- Odręczny podpis spadkodawcy zawierający pełne imię i nazwisko.
Rodzaje testamentów
Testament jest dokumentem przekazania ostatniej woli osoby zmarłej. Kodeks cywilny dzieli testamenty na zwykłe i szczególne.
Testamenty zwykłe
- Holograficzny, czyli napisany własnoręcznie przez testora. Szczególnie ważne jest tu, by dokument być w całości zapisany odręcznie i podpisany. Pozwala to na potwierdzenie przez grafologa autentyczności i autorstwa na podstawie charakteru pisma. Zapisanie treści na komputerze, maszynie do pisania lub przez osobę trzecią, automatycznie powoduje unieważnienie testamentu.
- Notarialny spisywany jest przez notariusza w formie aktu notarialnego. Uznawany jest za najbezpieczniejszą formę, ponieważ w chwili spisania staje się dokumentem urzędowym. Co więcej oryginał zostaje w kancelarii, dzięki czemu spadkodawca ma pewność, że nie zaginie i zostanie przekazany do sądu spadkowego po jego śmierci. Dodatkowo u notariusza możemy sporządzić zapis windykacyjny, który pozwala na zapisanie konkretnych dóbr, takich jak mieszkanie, samochód, czy działka, na daną osobę. W przypadku zapisu windykacyjnego, prawa do zapisanego mienia przechodzą na spadkobiercę w chwili otwarcie testamentu.
- Urzędowy (alograficzny) oznacza, że spadkodawca „w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego” (Art. 951. § 1.). Testament zostaje spisany i po odczytaniu jego treści testorowi, podpisany przez niego, osobę wobec której był wygłaszany oraz przez świadków.
Świadkami przy testamencie zwykłym nie mogą być osoby z rodziny (np. współmałżonek, dzieci, krewny) oraz osoby uwzględnione w testamencie, które zyskają korzyść z tytułu spadku.
Testamenty szczególne
Testament szczególny sporządza się z sytuacji wyjątkowej, gdy istnieje ryzyko zagrożenia życia i nie ma możliwości spisania testamentu zwykłego. Traci on ważność po 6 miesiącach od zaistnienia okoliczności, które spowodowały konieczność odstąpienia od formy testamentu zwykłego. Wyróżnia się trzy warianty: ustny, podróżny, wojskowy.
