Od 18 do 21 sierpnia trwać będzie Letnia Szkoła Tradycji w ramach Festiwalu Re:tradycja – Jarmark Jagielloński. Tematem przewodnim będzie biżuteria i inne ozdoby, w tym nakrycia głowy, które są nieodłącznym elementem tradycyjnych strojów ludowych. I choć sam temat wydaje się być domeną kobiet, to organizatorzy zapewniają że mężczyźni także znajdą coś dla siebie.
Uczestnicy pięciu grup tematycznych poznają tajniki obróbki materiałów potrzebnych do wykonania ludowych precjozów, a przede wszystkim samodzielnie wykonają karpacką biżuterię koralikową, ozdoby z bursztynu i mosiądzu. Uszyją też lubelską gamerkę i góralski kapelusz oraz stworzą od podstaw weselny wianek, charakterystyczny dla ukraińskiego stroju kobiecego. Zajęcia poprowadzą uznani twórcy ludowi z Polski, Ukrainy i Litwy, pasjonaci i mistrzowie w swoich dziedzinach. Kilkudniowe warsztaty będą wymagały od uczestników cierpliwości i kreatywności.
Jak się zapisać?
Zapisy trwają do 28 lipca. Warsztaty są bezpłatne i skierowane do osób pełnoletnich. Obowiązuje kaucja zwrotna w wysokości 200 zł. Aby się zapisać należy wybrać temat, któremu poświęci się 4 dni warsztatów. Trzeba pamiętać, że uczestnicy zobowiązują się do uczestniczenia w warsztatach przez wszystkie 4 dni.
Plan zajęć dla wszystkich grup
18 i 19 sierpnia (czwartek i piątek) – godz. 16.00–20.00
20 i 21 sierpnia (sobota i niedziela) – godz. 9.00–13.00
O dostaniu się na warsztaty decydują odpowiedzi na zawarte w formularzu pytania, dlatego warto poświęcić czas na jego wypełnienie. Potwierdzenie udziału w Letniej Szkole Tradycji otrzymacie na podany w formularzu adres e-mail w ciągu kilku dni od wypełnienia zgłoszenia. Formularz zapisu jest dostępny pod adresem.
Jakie warsztaty są dostępne?
Grupa I – Biżuteria z bursztynu | prowadzenie: Grażyna i Zenon Śmiglowie;
Grupa II – Karpacka biżuteria koralikowa | prowadzenie: Ewelina Matusiak-Wyderka;
Grupa III – Nakrycia głowy | prowadzenie: Nomad Service – Agnieszka Jackowiak i Maciej Filipczuk;
Grupa IV – Ukraińskie wianki weselne | prowadzenie: Olena Afanasenko i Olena Pochtaryova;
Grupa V – Litewska biżuteria z metalu | prowadzenie: Darata Surdokaité-Volungevičiené.
Biżuteria z bursztynu, prowadzenie: Grażyna i Zenon Śmiglowie
Bursztyn to kamień niezwykle tajemniczy. O jego powstaniu krążą liczne legendy. Przypisuje się mu wiele cudownych właściwości. To kamień o barwie słońca, magicznej sile przyciągania, pomagający w zwalczaniu wielu chorób. Uczestnicy letnich warsztatów na początku posłuchają opowieści o pozyskiwaniu tego drogocennego kamienia i jego rodzajach, poznają etapy obróbki, a następnie samodzielnie przygotują materiał, wykonają własną bransoletkę oraz niewielkie wisiorki w postaci serduszka, symbolu słońca i krzyżyka.
Zenon Śmigiel pochodzi z Borów Tucholskich, od ponad 40 lat zajmuje się bursztyniarstwem. Obróbki tego surowca uczył się pod okiem Wiesława Gierłowskiego, jednego z najdłużej działających gdańskich bursztynników.
Karpacka biżuteria koralikowa, prowadzenie: Ewelina Matusiak-Wyderka
Wykonanie biżuterii koralikowej to żmudna i pracochłonna technika. Każdy koralik trzeba nawlec po kolei i przeplatać kolejne rzędy w mniej lub bardziej skomplikowane wzory, dlatego na zajęciach powstaną drobne prace: bransoletki i niewielkie naszyjniki przypominające huculskie sylianki. Uczestnicy sami dobiorą kolorystykę i wzory, zgodnie z tym, co im w duszy gra.
Ewelina Matusiak-Wyderka pochodzi z Dolnego Śląska. Wiele lat temu przeprowadziła się na Podkarpacie i wtedy zaczęła się jej fascynacja tradycyjną biżuterią koralikową z tych terenów. W 2010 r. założyła pracownię artystyczną Miodosytnia. Jest mistrzynią w nawlekaniu koralików i tworzeniu tego rodzaju biżuterii, a znajomi nazywają ją „Calineczką”.
Nakrycia głowy, prowadzenie: Nomad Service – Agnieszka Jackowiak i Maciej Filipczuk
Nakrycia głowy są nieodłącznym elementem stroju ludowego. Pełnią one nie tylko funkcję dekoracyjną, ale także użytkową. Tradycyjne, męskie czapki i kapelusze wiele mówią o regionie, grupie etnicznej, a także o statusie społecznym osób, które je noszą. Prace rękodzielnicze obejmą podstawy kroju, szycie ręczne, szycie na maszynie, przygotowanie szablonu do filcowania oraz filcowanie na mokro. Wykonane nakrycia głowy będą ręcznie uszyte, dopasowane do rozmiaru i – co najważniejsze – w pełni użytkowe.
Agnieszka Jackowiak od 2000 roku zajmuje się pracą edukacyjno–artystyczną w obszarze rękodzieła tradycyjnego i włókiennictwa ludowego oraz wyrobem produktów tkackich i filcowych, doskonale łącząc pasję z pracą. Wykonuje wyroby wełniane inspirowane wzornictwem polskim i azjatyckim. W 2012 roku, wraz z Maciejem Filipczukiem, rozpoczęli szycie czapek. W ich pracowni powstają lubelskie gamerki, krakowskie magierki, maciejówki, dłubanki i rogatywki oraz czapki inspirowane wzorami tradycyjnymi, a także ręcznie stemplowane torby bawełniane.
Ukraińskie wianki weselne, prowadzenie: Olena Afanasenko i Olena Pochtaryova
Tradycja wykonywania wianków weselnych z żywych kwiatów znana była już w starożytności. W Ukrainie sztuczne wianki pojawiły się pod koniec XIX wieku, stając się nieodłącznym elementem stroju panny młodej i ukraińskiego stroju narodowego, a na tym obszarze szczególną popularnością cieszyły się wieńce woskowe. Ich dopełnieniem były wstążki i kwiatki, które przyczepiano z tyłu głowy. Każdy region posiadał swoją odmianę wianków. Podczas zajęć uczestnicy poznają różne formy ukraińskich wianków, sposoby ich wykonywania, a następnie sami przygotują materiały i stworzą własną kompozycję kwiatową.
Olena Afanasenko i Olena Pochtaryova to czerkaskie rzemieślniczki wykonujące weselne nakrycia głowy. Ich pasją stały się wianki woskowe, w Ukrainie uważane często za relikt kulturowy. Dzięki tym młodym artystkom ta dziedzina twórczości ma szansę przetrwać próbę czasu.
Litewska biżuteria z metalu, prowadzenie: Darata Surdokaité-Volungevičiené
Tradycyjny strój litewski wykonywany był w domu z naturalnych materiałów. Wiele jego elementów było przekazywanych z pokolenia na pokolenie i uważano je za cenną część posagu panny młodej. Męskie i damskie stroje litewskie oferują różnorodność kolorów i wzorów. Litewskie dziewczyny noszą spódnice w kratę i dopasowane kamizelki. Ich bluzki i fartuchy są obszyte koronką i haftami. Na głowach noszą chusty lub bogato zdobione niepowtarzalne kapelusze nazywane bunkrami. Nieodłącznym elementem stroju jest biżuteria wykonana z lokalnego bursztynu.
Podczas Letniej Szkoły Tradycji, w specjalnie na tę okazję przygotowanym warsztacie jubilerskim, miłośnicy biżuterii z metalu poznają tajniki jej wykonywania, nauczą się i poćwiczą cięcie, kucie, lutowanie, szlifowanie oraz polerowanie.
Darata Surdokaité-Volungevičiené tradycje ludowe przejęła po swojej mamie – Broné Surdokiené, uznanej litewskiej tkaczce i hafciarce. Umiejętności rozwijała także pod okiem innych twórców ludowych. Ukończyła Szkołę Sztuki i Rzemiosła w Olicie, gdzie nauczyła się wykonywać biżuterię i akcesoria wykorzystywane w tradycyjnych strojach litewskich.
Fot. Materiały organizatora/ Gutek Zegier/ Luibov Rozputniak
