Cukier, którego zdarza nam się nadużywać, może nas uzależnić i w dłuższej perspektywie zaszkodzić naszemu organizmowi. Dlatego, jeśli na ten moment nie jesteśmy gotowi by całkiem odrzucić go w codziennej diecie, warto przynajmniej ograniczyć jego ilość. Poza tym na rynku istnieje wiele zdrowszych, naturalnych słodzików, których trzeba spróbować.
Cukier jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych składników współczesnej diety. Ten dodatek do wielu dań i napojów może być silnie uzależniający. Białe kryształki powodują bowiem uwalnianie się dopaminy w mózgu – neuroprzekaźnika chemicznego, który jest odpowiedzialny za uczucie przyjemności. Kiedy więc spożywamy cukier, dochodzi do nadprodukcji dopaminy, a wówczas organizm uzależnienia się od słodkiego smaku z czasem domagając się go więcej.
Oprócz tego spożywanie zbyt dużej ilości cukru wiąże się z wystąpieniem wielu poważnych problemów zdrowotnych. Może on negatywnie wpłynąć na hormony odpowiadające za uczucie głodu i sytości, co będzie prowadzić do zwiększonego spożycia kalorii i przyrostu masy ciała. Dodatkowo osoby, które używają za dużo cukru, są narażone na to, że mogą zachorować na cukrzycę typu 2, choroby serca i raka.
Ten dodatek spożywczy może również spowodować łagodne zaburzenia funkcji poznawczych w mózgu szczególnie u osób starszych. Co więcej, niektóre badania pokazują, że nadmiar cukru w późniejszych latach może prowadzić do wystąpienia demencji i choroby Alzheimera. Na szczęście istnieje wiele zdrowych alternatyw, których możemy użyć zamiast tego słodkiego składnika deserów czy napojów.
Miód
Ten złocisty płyn to prawdopodobnie najstarszy zamiennik cukru na świecie. Surowy, nieprzetworzony miód zawiera witaminy z grupy B oraz składniki odżywcze takie jak: żelazo, cynk, wapń, potas, fosfor, niacyna i ryboflawina. Ponadto kwasy fenolowe i flawonoidy, które również znajdują się w tym słodziku, są odpowiedzialne za jego działanie przeciwutleniające, czyli eliminację wolnych rodników. Oprócz tego zapobiegają cukrzycy, stanom zapalnym, chorobom serca i nowotworom. Ten słodki produkt może również wzmocnić układ odpornościowy dzięki zawartym w nim związkom przeciwbakteryjnym, które pomagają zwalczać infekcje w organizmie.
Chociaż naturalny miód wykazuje korzyści zdrowotne, to zawiera również fruktozę, która może przyczynić się do wielu dolegliwości, dlatego nie należy go spożywać w nadmiarze.
Syrop klonowy
Syrop klonowy utrzymany w czystej postaci jest jednym z najbardziej naturalnych i nieprzetworzonych form słodkich dodatków. Ten gęsty płyn powstaje w wyniku gotowania soku z drzewa klonowego.
Produkt zawiera przyzwoitą ilość minerałów w tym wapń, potas, żelazo, cynk i mangan. Znajdziemy w nim również więcej przeciwutleniaczy niż w miodzie w tym polifenole zwalczające stany zapalne. Pomimo tych korzystnych składników odżywczych syrop klonowy jest też bogaty w węglowodany, ma jednak nieco niższy indeks glikemiczny więc nie podniesie gwałtownie poziomu cukru we krwi. Jest też przyjazny dla wątroby.
Pamiętajmy jednak, że choć ten produkt jest jednym z najbardziej naturalnych słodzików, to ze względu na wysoką zawartość kalorii, warto używać go z umiarem.
Stewia
Ta alternatywa dla białego cukru jest wytwarzana z liści południowoamerykańskiego krzewu Stevia rebaudiana, który rośnie tylko w ciepłym klimacie. Jest on pełen składników odżywczych i fitochemikaliów (organicznych związków występujących w roślinach), które przynoszą pewne korzyści zdrowotne. Badania wykazują, że stewia może między innymi wspierać zdrowie jelit, pomagać w leczeniu stanów zapalnych i potencjalnie hamować wzrost komórek rakowych. Wykazano również, że stewiozyd, słodki związek występujący w tym słodziku, minimalnie obniża ciśnienie krwi i zmniejsza poziom insuliny, jednak nie wpływa na poziom cukru we krwi.
Pozbawiony węglowodanów słodzik jest idealnym substytutem dla cukru. Poza tym praktycznie nie ma kalorii. Jest więc świetny dla diabetyków i pacjentów z nadwagą, którzy pracują nad swoją sylwetką. Dodatkowo stewia uchodzi też za substancję 100-300 razy słodszą niż cukier, więc możemy jej używać znacznie mniej.
Melasa trzcinowa
Melasa trzcinowa to słodki, brązowy płyn o gęstej konsystencji przypominającej syrop. Powstaje w procesie gotowania soku z trzciny cukrowej i pod wieloma względami jest zdrowsza niż biały cukier. Zawiera bowiem wysoką zawartość minerałów takich jak: żelazo, wapń, magnez, potas, miedź i cynk. Te składniki mogą między innymi korzystnie wpłynąć na zdrowie kości i pracę serca oraz polepszyć jakość snu.
Słodzik ma jednak jedną wadę – zawiera fruktozę, która spożywana w zbyt dużej ilości może być szkodliwa dla organizmu, dlatego należy używać melasy trzcinowej oszczędnie.
Powyższy produkt jest tak zwanym alkoholem cukrowym wytwarzanym z kory brzozy. Ma
o 40% mniej kalorii niż cukier, a także zawiera mniejszą ilość węglowodanów oraz nie podnosi poziomu glukozy i insuliny we krwi. To czyni ksylitol dobrą opcją dla diabetyków i osób walczących z nadwagą. Cukier brzozowy wpływa także na zdrowie kości oraz zębów, zapobiegając próchnicy i wspierając zdrowie jamy ustnej.
Ksylitol jest tak samo słodki, jak zwykły cukier jednak nie zawiera fruktozy, która szkodzi organizmowi. Warto jednak wiedzieć, że alkohole cukrowe absorbują, czyli wciągają wodę do jelit, więc spożywane w nadmiarze mogą powodować np. biegunkę i wzdęcia.
Erytrol (erytrytol)
Podobnie jak ksylitol, erytrytol jest alkoholem cukrowym, ale zawiera jeszcze mniejszą ilość kalorii, bo tylko 6%. Ten produkt smakuje jednak prawie tak samo, jak cukier. Dodatkowo erytrytol w większości jest wchłaniany bezpośrednio do krwiobiegu i wydalany z moczem
w niezmienionej postaci. Dlatego ten słodzik nie przynosi potencjalnie szkodliwych skutków jak zwykły cukier. Między innymi nie podnosi poziomu insuliny, cholesterolu, poziomu cukru we krwi ani trójglicerydów. To też jedyny alkohol cukrowy, który nie powoduje zaburzeń trawiennych i próchnicy oraz może być preferowanym zamiennikiem cukru dla osób
z cukrzycą.
Monk Fruit – słodzik z owoców mnichów
Ta substancja słodząca jest pozyskiwana z małych, okrągłych owoców mnichów uprawianych w Azji Południowo-Wschodniej. Słodzik Monk Fruit jest produktem całkowicie bezkalorycznym o zerowym indeksie glikemicznym, ale jest nawet 200 razy słodszy niż zwykły cukier. Swoją intensywną słodycz owoce mnicha zawdzięczają przeciwutleniaczom zwanym mogrozydami, które dodatkowo pomagają zapobiegać stresowi oksydacyjnemu w organizmie.
Udowodniono także, że Monk Fruit działa przeciwzapalnie, wspiera układ odpornościowy, wspomaga pracę przewodu pokarmowego, układu oddechowego oraz pomaga w odchudzaniu.
Syrop z Yaconu
Ten syrop jest pozyskiwany z bulwiastego korzenia rośliny Yacon, która pochodzi z Ameryki Południowej. Jest słodki, ma ciemny kolor i gęstą konsystencję podobną do melasy trzcinowej.
Wysoka zawartość fruktooligosacharydów w syropie z Yaconu, będących węglowodanami
o działaniu prebiotycznym, zapewnia szereg korzyści zdrowotnych. Badania pokazują, że te składniki mogą pomóc w obniżeniu masy ciała, ponieważ zwiększają uczucie sytości oraz wpływają na zdrową równowagę flory bakteryjnej jelit, co chroni nas przed cukrzycą i otyłości. Oprócz tego ten naturalny słodzik poprawia również odporność, wspomaga pracę mózgu oraz zmniejsza ryzyko raka okrężnicy.
Używanie syropu z Yaconu ogólnie uważane jest za bezpieczne, ale spożywanie go w dużych ilościach może prowadzić do pojawienia się wzdęć lub dolegliwości trawiennych.
Cukier kokosowy
Kolejna zdrowsza alternatywa dla białego cukru pozyskiwana jest z soku kwiatów palmy kokosowej. Co więcej, jest on podgrzewany, a następnie cukier kokosowy uzyskiwany jest poprzez odparowanie wody.
Ten słodzik zawiera kilka składników odżywczych w tym: żelazo, cynk, wapń i potas, a także polifenole i przeciwutleniacze. Ma też niższy indeks glikemiczny niż cukier, co może częściowo wynikać z inuliny zawartej w cukrze kokosowym. To rodzaj rozpuszczalnego błonnika, który jak wykazały badania, spowalnia wchłanianie glukozy, zwiększa uczucie sytości i odżywia florę bakteryjną jelit.
Mimo tych zalet cukier kokosowy jest bogaty w kalorie i zawiera ich tyle samo co zwykły cukier. Oprócz tego znajdziemy w nim niezdrową fruktozę i choć zawiera jej o wiele mniej niż inne słodziki, to mimo to warto używać tego produktu oszczędnie.
Inulina będąca prebiotycznym błonnikiem pokarmowym nie jest tak słodka, jak cukier, lecz ma neutralny, lekko słodkawy smak. Ten produkt podobnie jak inne wymienione wyżej naturalne słodziki ma bardzo niski indeks glikemiczny. Dodatkowo zawiera witaminy z grupy B i wiele niezbędnych minerałów takich jak: mangan, fosfor, potas, żelazo, magnez i wapń. Badania wykazują, że zamiennik cukru z korzenia cykorii może zapobiec zaparciom i pomóc
w odżywieniu mikroflory jelitowej.
Inulina ma też niską wartość kaloryczną, ponieważ ten produkt jest błonnikiem pokarmowym, który nie zostaje rozłożony w żołądku lub w jelicie cienkim przez enzymy trawienne. Przechodzi jednak do jelita grubego w niezmienionej postaci, gdzie stymuluje rozwój pożytecznych bakterii we florze bakteryjnej, czyli prebiotyków. To one między innymi wpływają na odporność organizmu.
