Muzeum Narodowe w Lublinie odzyskało obraz holenderskiego malarza Fransa Posta powstały w latach 1650-1680. Obraz widniał w przedwojennych księgach inwentarzowych muzeum pod tytułem „Egzotyczny widok”. Frans Janszoon Post był holenderskim malarzem pejzażystą. Jako pierwszy Europejczyk malował krajobrazy Ameryki Południowej.
– W 2017 roku Helena Jankowska-Paluch, kustosz Muzeum Narodowego w Lublinie analizując wykazy strat wojennych odnalazła poszukiwane dzieło w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Utracony obraz miał jednak większe wymiary, rozleglejszą kompozycję, podpis artysty i dziurę w płótnie – wyjaśnia w komunikacie Muzeum Narodowe w Lublinie. – Udało się ustalić, że tuż po wojnie został on skradziony z budynków muzeum przy ul. Narutowicza, potem płótno obcięto i nabito na nowe krosno.
W 1949 r. Muzeum Narodowe w Warszawie nabyło obraz, prawdopodobnie nie znając jego pochodzenia. W listopadzie 2020 r., dzięki dobrej woli Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowe w Lublinie z powrotem stało się właścicielem dzieła.
– Archiwalia dokumentujące nabycie obrazu przez Muzeum Narodowe w Warszawie stanowią potwierdzenie, że obraz pochodzi z Lublina. Nabycie dzieła, wraz z dwoma innymi obrazami, zaoferowano Muzeum Narodowemu 9 grudnia 1948 r. 16 marca 1949 r. komisyjnie podjęto decyzję o zakupie obrazu za 50 tys. zł i odrzuceniu dwóch pozostałych – informuje Muzeum Narodowe w Lublinie.
Oględziny obrazu wyjaśniły rozbieżności związane z wymiarami. Obraz przycięto ze wszystkich stron, przez co utracił on ok. 45% powierzchni lica. Wyjaśnienia takiego działania po części mogą dać informacje na niemieckiej karcie z czasów wojny. Stan zachowania określono wówczas jako „uszkodzony”, zaś na zdjęciu widać dziurę w płótnie, która została wyeliminowana przez obcięcie. – Należy wyraźnie zaznaczyć, że takie działanie każdy konserwator dzieł sztuki uznałby za barbarzyńskie i z pewnością zabiegów tych nie dokonał żaden muzealnik – podkreśla w komunikacie Muzeum Narodowe.
Frans Janszoon Post uważany jest za pierwszego Europejczyka, który malował krajobrazy Ameryki Południowej. Za życia był ceniony był głównie ze względu na egzotykę przedstawień, w wieku XX uważano go za prymitywistę. Obecnie krytycy sztuki zwracają szczególną uwagę na spontaniczny i bardzo indywidualny sposób obrazowania stosowany przez Posta. Największe zbiory prac twórcy posiadają Muzeum w Luwrze, Rijksmuseum, National Gallery of Ireland i Ham House w Londynie.
„Pejzaż brazylijski” to jedynie dzieło Fransa Posta znajdujące się w Polsce. Muzeum Narodowe w Lublinie zgodziło się, by obraz przez najbliższe lata pozostał w depozycie Muzeum Narodowego w Warszawie. Płótno jest prezentowane w Galerii Sztuki Dawnej MNW.
Obecnie Muzeum Lubelskie poszukuje 31 obrazów, które należały do inwentarza lub były powierzone muzeum na zasadach depozytów.
