Chcesz zostać aktorem? Gdzie w Lublinie można rozwinąć teatralną pasję

Choć Lublin nie jest miastem typowo teatralnym, to już nawet najmłodszym mieszkańcom oferuje sporo zajęć pozwalających poznać teatr zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Nie brakuje również wielu form edukacji teatralnej dla młodzieży i studentów, w trakcie których mogą odkryć swoje aktorskie talenty. Sprawdziliśmy, gdzie w Lublinie warto rozpocząć swoją przygodę ze sceną.

Zajęcia teatralne w dzielnicowych domach kultury i klubach

Kółka zainteresowań to dobry pomysł na rozpoczęcie swojej przygody z teatrem. Taką możliwość oferuje Dzielnicowy Dom Kultury „Bronowice”, który proponuje młodym mieszkańcom Lublina warsztaty teatralne w dwóch grupach – dla dzieci w wieku 7-12 lat oraz dla młodzieży. Podczas tych zajęć uczestnicy poznają techniki improwizacji i dramy, pracują nas swoją świadomością ciała, uczą się pracy z tekstem oraz doskonalą swój głos podczas ćwiczeń z dykcji.

Dzielnicowy Dom Kultury Węglin to następne z miejsc otwartych na dzieci i młodzież, które pragną poznać z bliska, czym jest teatr oraz związane z nim sfery. W grupie „Szachrajki i Szachraje” odnajdą się uczniowie od 7 do 13 roku życia. Podczas zajęć instruktorzy pomogą im połączyć muzykę, ruch sceniczny oraz śpiew z aktorstwem. Efektem systematycznych ćwiczeń będzie stworzenie widowiska scenicznego w konwencji musicalu.

Kolejną propozycją dla nieco starszych dzieci w wieku 10-14 lat jest Grupa Teatralna „DYNKS”. Wstępując do tego amatorskiego teatru, młodzi ludzie będą nadawać pozornie zwykłym przedmiotom nowe znaczenie. Na bazie takich skojarzeń tworzone są widowiska, do których stopniowo przygotowuje się zespół. Dzieci będą też poznawać gry z przedmiotami, pacynką i maską oraz wspólnie wykonają scenografię.

Dzielnicowy Dom Kultury SM „Czechów” proponuje natomiast mieszkańcom Lublina uczestnictwo aż w trzech zespołach teatralnych. Pierwszy z nich to Teatr Fantazja dla dzieci w wieku 7-8 lat. W trakcie prób zespołu dominują zabawy integracyjne związane z ruchem scenicznym oraz gry oparte na śpiewie, muzyce i elementach słownych.

Inną inicjatywą jest Teatr „Rym Cym Cym” skierowany do uczniów szkół podstawowych od 10 do 11 lat. W tej grupie młode osoby będą mogły zagrać w gry dramowe pobudzające wyobraźnię oraz zainscenizować teksty własne i dramatyczne. Dzieci będą także mogły popracować nad scenografią i kostiumami.

Ostatni dziecięcy Teatr Gratka tworzy najstarsza grupa uczestników. Jest przeznaczony dla nastolatków w wieku 12-13 lat. Młodzi ludzie będą mieli okazję zrealizować dłuższe formy sceniczne za pomocą nowych dla nich środków wyrazu.

Instruktorzy Dzielnicowego Domu Kultury SM „Czechów” nie zapomnieli także o potrzebach młodzieży i dorosłych oferując im zajęcia w Amatorskim Teatrze Młodzieżowym INWENCJA oraz w Amatorskim Teatrze Osób Niebanalnych ATON. Pierwszy typ warsztatów przeznaczony jest dla nastolatków powyżej 13 roku życia, a na drugie z nich mogą uczęszczać dorośli od 18 lat.

Na początku wszyscy pracują nad wspólnym scenariuszem. Poza tym aktorzy amatorzy ciągle uczą się tego, jak interpretować tekst oraz ćwiczą dykcję i emisję głosu.

Warto zwrócić także uwagę na zajęcia Teatru Młodzieżowego Skarpa w Domu Kultury „Skarpa”, które mogą okazać się dobrą zabawą dla dzieci w wieku 7-12 lat. Uczęszczający na zajęcia teatralne pracują na gotowych utworach, a ich wspólnym celem jest też stworzenie scenariusza do własnego widowiska scenicznego. Kluczowymi elementami warsztatów są też ćwiczenia z dykcji i ruchu scenicznego, a dzieci mogą uczestniczyć w powstawaniu kostiumów i scenografii.

Instruktorzy warsztatów teatralnych co roku zapraszają młodzież od 16 roku życia, studentów i dorosłych do Domu Kultury „Błonie”. Uczestnicy zajęć nauczą się między innymi ruchu scenicznego i będą pracować nad rozwijaniem swojej wyobraźni niezbędnej w trakcie występów na scenie. Najlepsi mogą przejść do istniejącego już od 13 lat lubelskiego Teatru Pierwszego Kontaktu, gdzie czeka ich praca nad autorskimi spektaklami teatralnymi.

W Pracowniach „Miniatura” Domu Kultury „3D-trzy przestrzenie kultury” oferowane są zajęcia dla dzieci szkolnych od lat 7. Są to kolejne warsztaty wprowadzające w świat teatru poprzez zabawę oraz pozwalające najmłodszym wyrazić siebie przy pomocy ciała i gestów, oraz opanować sztukę poprawnego mówienia.

Ostatnią instytucją kulturalną, która od wielu lat dba o edukację teatralną dzieci i młodzieży, jest Młodzieżowy Dom Kultury „Pod Akacją”, gdzie zajęcia teatralne odbywają się dwóch pracowniach – przy ulicy Grodzkiej 11 i Bolesława Chrobrego 18.

Pierwsze z warsztatów to Teatr w fotografii, podczas których ich uczestnicy będą wcielać się w role modeli aktorów, fotografów, scenografów, reżyserów, pisarzy i czytelników. Wszystko po to, by między innymi nauczyć się wykonywać charakteryzację, stworzyć scenariusz i utwory teatralne oraz znaleźć ciekawe tematy do fotografowania.

Jeśli chodzi natomiast o zajęcia skoncentrowane dokładnie na teatrze, to w ofercie Młodzieżowego Domu Kultury „Pod Akacją” można znaleźć Teatr Magiczny dla dzieci, który uczy je samodzielnego tworzenia lalek oraz animacji różnymi technikami lalkarskimi. Na uczestników warsztatów czekają także ćwiczenia z improwizacji teatralnej oraz gry i zabawy słowem.

Jednymi z najstarszych teatrów amatorskich w tej placówce kulturalnej są natomiast prowadzone przez instruktorkę teatralną Joannę Franaszczuk-Nowak. Należą do nich dziecięcy teatr lalkowego i żywego planu „Supełki” oraz młodzieżowy teatr „Drugie Piętro”.

„Supełki” istnieją już od 34 lat, a w działaniach teatru mogą uczestniczyć dzieci od 7 do 14 roku życia. Na zajęciach teatralnych uczestnicy robią lalki dosłownie ze wszystkiego. – Animujemy przedmioty, szukając jakichś nowych znaczeń i emocji – mówi pani Joanna. – Jesteśmy laureatami wielu ogólnopolskich i międzynarodowych nagród. Naszym celem nigdy nie było jednak startowanie w konkursach i poddawanie się ocenom – tłumaczy nauczycielka. Niesamowitą satysfakcję i radość daje im sama praca w grupie i to, co udaje się im razem stworzyć.

Teatr „Drugie Piętro” jest natomiast rozwinięciem młodszej grupy „Supełki” i uczęszczają do niego nastolatki w wieku 15-18 lat. – Podstawowym elementem w naszym przypadku jest słowo. Używamy też scenografii, muzyki, ruchu scenicznego oraz pracujemy nad artykulacją, emisją głosu i dykcją – podkreśla Joanna Franaszczuk-Nowak. Aby zostać uczestnikiem obydwu zajęć teatralnych nie trzeba przejść żadnego naboru. – Nie robimy żadnych castingów, przyjmujemy wszystkich i nikogo nie dyskredytujemy, bo uważam, że każdy w teatrze jest potrzebny – dodaje pani Joanna.

Najbardziej rozsławiony w Młodzieżowym Domu Kultury „Pod Akacją” jest natomiast Teatr Panopticum założony i prowadzony przez ponad 30 lat przez pana Mieczysława Wojtasa. Skupia on młodzież szkolną ze szkół podstawowych i licealistów, którzy poważnie wiążą swoją przyszłość z aktorstwem. Każdy to przejdzie przesłuchania kwalifikacyjne, będzie mógł między innymi: poznać warsztat aktorski, pogłębić swoją wiedzę o teatrze, popracować nad dykcją, a także stać się aktorem wielu nagradzanych spektakli. Istotne jest jednak to, by młodzi ludzie mieli szansę opowiedzieć o sobie i swoim świecie wyrażając emocje poprzez sztukę.

Warsztaty i projekty organizowane w lubelskich teatrach

• Teatr Andersena

Wizyta w teatrze to nie tylko oglądanie wybranych spektakli zaproponowanych nam przez twórców. Pracownicy Teatru Andersena w Lublinie proponują swoim widzom w każdym wieku atrakcyjne warsztaty i działania edukacyjne. Wszystko po to, by odbiorcy byli przygotowani do świadomego odbioru sztuk teatralnych.

Pierwszą z twórczych inicjatyw cieszącą się dużą popularnością jest kurs edukacji teatralnej dla dzieci o nazwie Akademia Andersena. – Akademia Andersena składa się z trzech warsztatów i każde takie spotkanie jest poświęcone innej tematyce. Pierwsze z nich to Występki sceniczne, gdzie młodzi aktorzy mogą spróbować swoich sił w ćwiczeniach teatralnych. Drugie zajęcia to animacja lalkami (Tajemnice lalek), podczas których przynosimy im różne rodzaje lalek teatralnych, pacynki, kukły i tintamareski. Dzieciaki mogą „porozmawiać” z tymi postaciami – tłumaczy Małgorzata Adamczyk z Działu Edukacji Teatralnej. – Trzecie spotkanie (Scena od kulis) odbywa się na scenie, kiedy nie ma aktorów i światła reflektorów gasną. Sprawdzamy, co się dzieje w kulisach, kiedy teatr śpi, czyli jak wygląda przestrzeń, do której na co dzień nie mamy dostępu – wyjaśnia.

Najmłodsi widzowie mogą też skorzystać z projektu, podczas którego będą mogli poznać bajki, które przeszły już do klasyki polskiej animacji.

– Retro bajki  są programem, który zbudowaliśmy razem z Centrum Spotkania Kultur i w tym roku mamy trzecią rozszerzoną edycję – mówi Małgorzata Adamczyk. – Przyjmujemy grupy przedszkolne z całego województwa. Spotykamy się z dziećmi raz w miesiącu i każde spotkanie ma mniej więcej podobny scenariusz, bo idziemy do sali kinowej i oglądamy tam retro bajkę. W tym roku są to Reksio, Bolek i Lolek i Miś Kudłatek. Po obejrzeniu takiej bajki udajemy się na warsztaty. Te zajęcia w tym roku są ukierunkowane na teatr – mówi pani Małgorzata. W planach jest też nagranie piosenek z uczestnikami warsztatów w profesjonalnym studiu nagrań.

Ciekawą inicjatywą tym razem dla rodzin jest także Rodzinne podróżowanie. – To są spotkania rodzinne. Spotykamy się zawsze w jedną sobotę miesiąca. Pierwsza część warsztatów polega na tym, że pokazujemy lalki, którym akurat jest poświęcone spotkanie – zdradza Małgorzata Adamczyk. Dzieci będą mogły ich dotknąć, przekonać się jak to jest nimi animować, jak są projektowane, a następnie same mogą wykonać je z materiałów plastycznych. – Potem próbujemy zaaranżować krótkie sytuacje teatralne na tyle, na ile dzieciaki chcą – dodaje. W zajęciach mogą uczestniczyć dzieci do około 10 roku życia.

Dość nowym projektem dla młodych ludzi jest Scena Otwarta, którą zapoczątkowano w ubiegłym roku. – Zrobiliśmy rekrutację na zajęcia wśród młodzieży i przez 15 spotkań wybrana grupa miała za zadanie stworzyć spektakl teatralny. Zależało nam na tym, by był ich wypowiedzią, żeby oni mówili o sprawach dla nich ważnych i istotnych – opowiada pani Małgorzata. Spotkania prowadzi aktor Teatru Andersena Piotr Bublewicz, pod okiem którego uczestnicy rozwijają też techniki gry aktorskiej. W projekcie może uczestniczyć młodzież licealna, a nawet studenci. Dolną granicą uczestnictwa w zajęciach jest 15-16 rok życia uczestników.

Podobnym działaniem edukacyjnym jest Projekt osobisty. Ta inicjatywa została zapoczątkowana przez dyrektora Teatru Andersena Krzysztofa Rzączyńskiego. – Zaprosiliśmy do współpracy młodzież z różnych szkół ponadgimnazjalnych z całego województwa. Dla nas było bardzo ważne, żeby to była grupa zróżnicowana, jeśli chodzi o ich środowiska – tłumaczy Małgorzata Adamczyk. – Mają oni za zadanie stworzyć scenariusz teatralny, który później ma być realizowany na scenie. Jesteśmy po pierwszym roku takiej współpracy. Nie sięgamy po literaturę, nie czytamy znanych nam twórców tylko „sięgamy” do siebie. Zależy nam na tym, żeby ta treść wypłynęła od młodzieży. Tutaj to oni tworzą scenariusz. Myślę, że takiego programu nie ma nigdzie w Polsce – mówi pani Małgorzata.

• Teatr Osterwy

Teatr Osterwy w Lublinie jako następna z tego typu instytucji kulturalnych organizuje zajęcia teatralne dla dwóch grup młodzieży. Przy teatrze działa zespół „Loża” oferujący warsztaty z krytyki teatralnej przeznaczone dla licealistów oraz „Grupa Teatralna”, do której mogą uczęszczać gimnazjaliści w wieku 13-15 lat.

Obydwa zespoły działają cały rok, a podczas zajęć mierzą z podstawowymi zadaniami aktorskimi, pracują z ciałem i ćwiczą dykcję. Następnym etapem jest zabawa różnymi formami teatralnymi i improwizacyjnymi, czego zwieńczeniem jest stworzenie wspólnego scenariusza i zaprezentowanie publiczności własnego spektaklu.

Akademia, studio i studium

Akademia Teatralno-Wokalna Jerzego Turowicza to pierwsza taka szkoła teatralna w Lublinie. – W tej chwili mamy 4 grupy dzieci i najniższa granica wieku to 10 lat, a najwyższa 16. Natomiast w weekendy, czyli w soboty i niedziele odbywają się zajęcia grupy dorosłej, czyli osób powyżej 16 roku życia i tam nie stawiamy ograniczeń wiekowych. To są zazwyczaj ludzie, którzy pragną przygotować się do szkoły teatralnej albo do egzaminu eksternistycznego lub szukają swojej ścieżki kariery – mówi Jerzy Turowicz, założyciel Akademii.

Dzieci najpierw przychodzą na otwarte zajęcia próbne i tam są oceniane przez nauczycieli szkoły, którzy są w stanie określić poziom ich umiejętności. Wybrani uczniowie już podczas właściwych zajęć teatralnych pracują nad korekcją sylwetki, świadomością własnego ciała, ćwiczą emisję głosu i dykcję, kształcą słuch i uczestniczą w zabawach parateatralnych. – Jeśli chodzi o dorosłych, to tych zajęć jest już więcej. Są to warsztaty z dykcji, emisji głosu, z elementarnych zajęć aktorskich, mówienia wierszem i prozą oraz piosenka – tłumaczy Turowicz.

Nauka w przypadku obydwu grup trwa cały rok szkolny. – Wyróżnia nas indywidualne podejście i praca nad warsztatem. Staramy się poświęcić tyle samo czasu wszystkim dzieciom, żeby ich praca była adekwatna do zaangażowania. Oni muszą zrozumieć, że nie ma rzeczy niemożliwych. Każdy z nich jest osobowością i każdy z nich jest ważny i najlepszy w życiu – przekonuje pedagog teatralny.

Inną ciekawą propozycją są również zajęcia teatralne dla dzieci i młodzieży prowadzone w Studium Aktorskim Kurtyna.– Naszym najważniejszym celem jest pobudzenie wyobraźni dziecka i rozwój jego ekspresji poprzez czynny udział w ćwiczeniach i zabawach teatralnych. Dzieci uczą się pracy z ciałem, świadomości gestu i ruchu, poczucia rytmu, mają okazję poznać tajniki sztuki aktorskiej i wraz ze swoimi rówieśnikami zmierzyć się z wyzwaniem, jakie stawia występ sceniczny – wyjaśnia Ismena Maślankiewicz, właścicielka Studia.

– Aby dostać się do nas, wystarczy wziąć udział w bezpłatnej lekcji pokazowej, po której uczestnik trafi do odpowiedniej grupy. Przyjmujemy dzieci w wieku: 5-7 lat, 8-10 lat, 11-13 lat oraz powyżej 14 lat – zdradza pani Ismena. W tym roku szkoła tradycyjnie prowadzi nabór do grupy aktorskiej, a nowością w tym roku jest kierunek musicalowy, który łączy w sobie aktorstwo, taniec i śpiew. Olbrzymią zaletą warsztatów jest to, że prowadzone są w małych grupkach, gdzie nikt nie staje się anonimowy, a indywidualny talent każdego dziecka jest rozwijany.

Oprócz prowadzenia dodatkowych zajęć dla uczestników indywidualnych Studio Aktorskie Kurtyna oferuje również warsztaty teatralne dla przedszkoli i szkół podstawowych na terenie Lublina i okolic. Przedszkolaki i dzieci szkolne będą mogły uczestniczyć w różnych zabawach teatralnych. Spróbują podstawowych technik aktorskich i lalkowych, wyzwolą swoją ekspresję ciała oraz poćwiczą mimikę twarzy i głos.

Lubelskie Studium Teatralne to kolejna forma edukacji teatralnej tym razem dla osób pełnoletnich. Kurs trwa 3 semestry, a rekrutacja przyszłych studentów szkoły rozpoczyna się każdego roku na przełomie lutego i marca. Kandydaci przechodzą specjalne przesłuchanie, podczas którego prezentują przed komisją wybrany przez siebie wiersz, utwór muzyczny i fragment prozy. To sprawdzian z podstawowych predyspozycji aktorskich w trakcie którego oceniana jest wymowa, głos i słuch oraz interpretacja tekstów kultury. Uczestnicy naboru muszą się także wykazać wiedzą dotyczącą bieżącego życia kulturalnego oraz znać zagadnienia związane z dramatem powszechnym i polskim.

Coroczny ogólnorozwojowy kurs organizowany jest we współpracy z Centrum Spotkania Kultur, a prowadzony jest przez Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Warsztaty praktyczne i wykłady realizowane są przez lubelskich animatorów kultury, pracowników UMCS oraz artystów. Są to aktorzy, reżyserzy, teatrolodzy oraz inne osoby związane ze scenami w całej Polsce.

Zajęcia praktyczne w Lubelskim Studium Teatralnym podzielono na 4 moduły: technika i technologia sceniczna, animacja i organizacja pracy teatru, aktor/reżyser – podstawy warsztatu oraz nowy cyrk i widowiska plenerowe (żonglerka, kuglarstwo, klaunada). Zajęcia zwieńczy projekt twórczy – spektakl dyplomowy, który pod koniec ostatniego semestru zrealizują młodzi ludzie.

Teatry amatorskie dla studentów i nie tylko

• UMCS

Jednym z teatrów studenckich działających przy Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej jest Teatr Imperialny. Grupę artystyczną tworzą doktoranci i studenci tego uniwersytetu, ale zespół nie zamyka się także na innych młodych ludzi. Sam teatr działa przy Studenckim Kole Artystyczno-Naukowym Teatrologów, a nabór do grupy przeważnie odbywa się w październiku, już w trakcie roku akademickiego.

Do zespołu teatralnego może dostać się każdy, kto pasjonuje się teatrem, czuje się dobrze na scenie, nie boi się wyzwań i potrafi pracować w zespole. Aktorów amatorów najpierw czeka cykl warsztatów, a potem rozpoczynają właściwą pracę nad spektaklami teatralnymi, w których starają się podejmować tematy trudne.

Innym zespołem teatralnym także związanym z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej jest Akademicki Teatr Uniwersytecki, który nieformalnie działa już od 2009 roku. Powstał na bazie Studenckiego Teatru Opętanych Pseudo-Artystów „STOPA”. Grupa funkcjonuje przy Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS i została stworzona z inicjatywy tamtejszych studentów. W teatrze może grać każdy, kto jest zainteresowany doskonaleniem swoich umiejętności scenicznych i tworzeniem spektakli. Inicjatywa ta łączy obecnie młodych ludzi studiujących na różnych wydziałach i uczelniach.

Nabór do zespołu teatralnego rozpoczyna się w trakcie roku akademickiego. Podczas przesłuchań trzeba zaprezentować piosenkę i tekst – wiersz lub prozę. Na uczestników rekrutacji czekają również inne zadania aktorskie.

• KUL

Katolicki Uniwersytet Lubelski także ma swoją amatorską grupę teatralną, a jest nią Teatr Enigmatic. Warunkiem uczestnictwa w tej inicjatywie jest przejście naboru, podczas którego należy przygotować własną interpretację dowolnego tekstu. To zajęcia dla osób, które chcą udoskonalać swoje dotychczasowe artystyczne umiejętności. Aktorzy przyjęci w ramach rekrutacji będą uczestniczyć w ćwiczeniach z ruchu scenicznego, emisji głosu oraz techniki mowy. Zapoznają się także z elementarnymi zasadami gry aktorskiej, a po przejściu warsztatów będą mogli wziąć udział w spektaklach.

W Lublinie od 18 lat działa słynny Teatr ITP, który powstał również na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Na początku inicjatywa zawiązała się tylko wśród studentów polonistyki. Dziś grupę tworzą także osoby studiujące różne kierunki nawet na innych lubelskich uczelniach. Teatr ITP uchodzi za największy teatr muzyczny dla studentów w Polsce. Szczególnie znany jest z wystawiania musicali lub spektakli muzycznych. Co więcej, zespół ten tworzy autorską muzykę, co zdecydowanie wyróżnia go na tle innych grup teatralnych.

Ostatnim teatrem, w którym można spróbować swoich sił, jest Teatr Bez Maski. Aby zostać jednym z aktorów tego zespołu teatralnego, najpierw trzeba wysłać swoje zgłoszenie i opisać w nim swoje doświadczenia związane z występami na scenie. Natomiast dalszym etapem jest rozmowa, podczas której ochotnicy przedstawiają wybrany przez siebie utwór – wiersz, monolog lub prozę. To pomoże ocenić poziom ich umiejętności aktorskich oraz stopień wrażliwości. Pod uwagę brane są osoby, które mają od 18 do około 30 lat.

Nowi aktorzy w Teatrze Bez Maski będą mieli okazję przejść dużo profesjonalnych szkoleń pod okiem doświadczonych prowadzących – znawców teatru. Młodzi ludzie nauczą się wizualnej charakteryzacji postaci, będą ćwiczyć ruch sceniczny, interpretować i analizować teksty oraz doskonalić swój głos i dykcję.