Nie brakuje w naszym mieście wspaniałych miejsc pamięci. Jednym z nich jest Muzeum Historii Miasta Lublina, w którym spozierającą z każdego kąta dawność można nie tylko poczuć, ale też dotknąć. A z okien najwyższej kondygnacji wieży Bramy Krakowskiej rozciąga się najpiękniejsza panorama Lublina.
Muzealne początki
Brama Krakowska, w której mieści się obecnie Muzeum Historii Miasta Lublina, wzniesiona została za panowania Kazimierza Wielkiego, po najeździe tatarskim z roku 1341. Przez wieki, razem z drugą, nieco niższą Bramą Grodzką, pełniła rolę obronną. Zbudowano ją w stylu gotyckim. Nad przejściem wzniesiono wysoką wieżę. W pierwszej połowie kolejnego stulecia na Bramie zawieszono dwa obrazy: od strony Krakowskiego Przedmieścia wizerunek Matki Bożej, a od strony Starego Miasta wizerunek św. Antoniego Padewskiego, patrona miasta.
Początki istniejącego tu muzeum historycznego datuje się już na lata 60. XX wieku. Wtedy też podczas prac konserwatorsko-remontowych odsłonięta została kamienno-ceglana dekoracja naścienna na zewnątrz Bramy.
– Muzeum Historii Miasta Lublina jest jednym z działów Muzeum Lubelskiego. We wczesnych latach 60. ubiegłego stulecia w strukturach Muzeum Lubelskiego wykształcił się dział historyczny, który otrzymał swoją własną, odrestaurowaną po II wojnie światowej siedzibę w Bramie Krakowskiej. Nazwę, pod którą funkcjonuje do dziś, nasz przybytek otrzymał w roku 1979 – opowiada kustosz, Małgorzata Surmacz.
Obecnie trwają przygotowania do prac renowacyjnych wnętrza wieży oraz krużganków, na których jeszcze w latach 80. odbywały się wystawy plastyczne uczniów lubelskich szkół. Być może dzięki planowanemu remontowi znowu wdrapiemy się po drewnianych stopniach na zewnętrzne tarasy wieży i spojrzymy na Krakowskie Przedmieście z nieco innej, ciekawszej perspektywy.
Magiczne schody historii
Muzeum Historii Miasta Lublina ma niezwykle ciekawy układ. Ekspozycja stała rozlokowana została na czterech kondygnacjach. Wspinając się po spiralnych schodach umiejscowionych w samym centrum wieży Bramy Krakowskiej, poznajemy dzieje miasta od wieku VI do czasów zakończenia II wojny światowej. Z każdym stopniem przybliżamy się do zupełnie innego okresu historycznego.
– Na wystawie stałej zorganizowanej w wieży pokazujemy zwiedzającym dokumenty i materiały poświęcone życiu Lublina i jego mieszkańców, od czasów pojawienia się tutaj pierwszych osadników, kształtowania się społeczności miejskiej i lokacji miasta, poprzez okres jego rozwoju przestrzennego, aż do czasów ostatnich dwóch wojen światowych. Wystawę zamykamy na roku 1944, kiedy kończą się działania okupacyjne na terenie miast – wyjaśnia Małgorzata Surmacz.
Odbywają się tu także wystawy czasowe o różnorakiej tematyce. Bardzo często mają charakter biograficznych opowieści o sławnych oraz zasłużonych mieszkańcach miasta: lubelskich przedsiębiorcach, artystach, żołnierzach walczących o wolność Lublina i Polski. Niekiedy są to pokazy poświęcone sztuce, na których oglądać możemy dzieła współcześnie tworzących, młodych fotografików, malarzy, rzeźbiarzy, a nawet najmłodszych podopiecznych muzeum, którzy biorą udział w organizowanych przez pracowników warsztatach.
– Kilka lat temu na ostatniej kondygnacji wieży zamocowałyśmy z koleżanką sznurki z klamerkami, na których dzieciaki rozwiesiły swoje dzieła. W ten sposób powstała mini wystawa, która okazała się ogromnym, ale też pozytywnym zaskoczeniem dla odwiedzających nas gości. Doceniamy wszelkie przejawy i formy sztuki, dlatego na terenie Muzeum Historii Miasta Lublina często możecie Państwo trafić na interesujące galerie – relacjonuje kustosz.
Ekspozycje, które widać, słychać i… czuć
Muzeum Historii Miasta Lublina to miejsce szczególne. W dużej mierze przyczynia się do tego dostosowanie placówki do zwiedzających. Wieżę Bramy Krakowskiej odwiedzają dzieci, młodzież, seniorzy, ale też osoby niewidome. Dla nich powstał nawet cały program zwiedzania, dzięki któremu, mimo swej niepełnosprawności, mają oni szansę poznania struktury budynku, rozkładu poszczególnych ekspozycji, a przede wszystkim samych eksponatów.
– Muzeum, jako obiekt zabytkowy, nie jest przystosowane dla osób z niepełnosprawnościami ruchowymi, ale dla osób z dysfunkcjami wzrokowymi już tak. Zajęcia dla nich prowadzimy za pomocą tyflografik przygotowanych we współpracy z Centrum Aktywizacji Osób Niepełnosprawnych KUL. Osoby niewidome mogą dotykać poszczególnych eksponatów, co nie jest możliwe w niektórych placówkach muzealnych. Nam bardzo zależy na tym, by zgromadzone zbiory ukazać każdemu zwiedzającemu. Stąd nasze wytężone wysiłki nad programem edukacyjnym dla osób z wadami wzroku – mówi Małgorzata Surmacz.
Warsztaty dla każdego
Pracownicy dokładają starań, by wizyty w muzeum nie kojarzyły się wyłącznie z nudnym zwiedzaniem ekspozycji. Do swoich gości wychodzą z bardzo bogatą ofertą zajęć, we współorganizację których włączają ekspertów i pasjonatów z zewnątrz. Częstymi bywalcami są tu prowadzący warsztaty nauczyciele szkolni i akademiccy, kolekcjonerzy, artyści i znawcy sztuki z Lublina i okolic. Wielu lublinian z pewnością zna warsztaty zatytułowane „Czy to sztuka być sztukatorem”, prowadzone przez pracującą w Muzeum historyk sztuki i plastyka z wykształcenia, Annę Sytą, czy „O polskich królach w lubelskich murach”, które na stałe wpisały się w harmonogram pracy muzealników. Panująca tu rodzinna atmosfera sprawia, że chce się w to miejsce wracać.
– Mamy wielu stałych bywalców, którzy często wracają, by porozmawiać, powspominać, albo podrzucić ciekawe pomysły. Współpracujemy z Prywatnym Muzeum Historycznym „Znaki Czasu”. Jesteśmy też zaprzyjaźnieni z Roztoczańską Końską Strażą Ochrony Przyrody, która często wspiera nasze działania, występując w roli chóru podczas odbywających się w muzeum wydarzeń. Czasami pojawiają się również inni artyści, którzy chcą wspomóc nas swoimi talentami przy okazji planowanych projektów – cieszy się kustosz.
Przepiękna panorama miasta
Na najwyższej kondygnacji wieży Bramy Krakowskiej znajduje się punkt widokowy. Wytrwali, którzy dotrą na szczyt, nie pożałują. To stąd rozciąga się wspaniała panorama Lublina, która zapiera dech w piersiach. Stąd też pochodzą jedne z najpiękniejszych zdjęć miasta, dlatego tak często muzeum odwiedzane jest przez malarzy i fotografików.
– Bardzo często gościmy w murach muzeum utalentowanych lubelskich fotografików, a ostatnio także akwarelistów. Przychodzą tu niekiedy bardzo wcześnie, by uchwycić właściwe światło. Zdarzyło się nam otwierać drzwi placówki o szóstej rano, gdy znajoma fotografka bardzo chciała uwiecznić letni brzask z perspektywy wieży. Bywało, że zostawaliśmy w pracy do późna, żeby nasz gość z paletą w dłoni mógł ukończyć odwzorowanie zimowego wieczoru w Lublinie. Praca w Muzeum Historii Miasta Lublina jest pełna niespodzianek – podsumowuje kustosz.
Godziny zwiedzania i ceny biletów
Muzeum Historii Miasta Lublina jest czynne dla zwiedzających od wtorku do niedzieli. W okresie wakacyjnym (1 czerwca-31 sierpnia) w godz. 10:00-18:00, w pozostałych miesiącach 10:00-16:00. Ceny biletów: 5,50 zł normalny, 4,50 zł ulgowy. Oprowadzenie po wystawie to koszt 35 zł + cena biletu, lekcji muzealnej – 40 zł + cena biletu. Wtorek jest dniem bezpłatnym. O nadchodzących wydarzeniach można dowiedzieć się na muzealnym profilu facebookowym.